Anal Fissür (Makat Çatlağı) Nedir? Anal Fissür Nasıl Tedavi Edilir?

Anal fissür, anüs (makat) bölgesindeki cilt veya mukoza üzerinde oluşan küçük bir yırtık veya çatlaktır. Bu yırtık genellikle dışkının sert veya zorlayıcı olmasından kaynaklanır. Anal fissür, tuvalet sırasında veya sonrasında makatta ağrı, makattan taze kan gelmesi ve makatta yanma hissi gibi belirtilere yol açar. Kabızlık, bu rahatsızlığın sık görüldüğü durumlar arasındadır. Tedavi edilmediğinde anal fissür kronikleşir, bu nedenle uygun tedavi önemlidir.

En sık görülen belirti, tuvalette dışkılama  sırasında veya sonrasında makat bölgesinde  cam kesiği veya bıçak batması gibi acılı, ağrılı bir his oluşmasıdır.

Tuvalette dışkılama  sırasında yırtık nedeniyle, makattan taze  kan gelmesi  yada  peçetede kan lekesi görülür.

Makat bölgesinde yanma ve kaşıntı hissi,kabızlığın da etkisiyle şiddetli ıkınma halinde bile dışkı yapamama durumu görülür.

Yukarıda bahsedilen belirtilerden herhangi biri ile karşılaşıldığında mutlaka uzman bir Proktoloji hekimine başvurulmalı ve hastalık kronikleşmeden kontrol altına alınmalıdır.

Akut fissürler hastalığın başlangıç evresi olarak kabul edilir ve belirtiler aniden ortaya çıkar. Akut fissürler makat bölgesinde şiddetli ağrı, zonklama ve sızlama gibi şikayetlere neden olur. Bu aşamada müdahale edilirse 4 ila 6 hafta içinde iyileşme görülebilir. Elbette doktor tarafından verilen tedavi ve önerilen ilaçlar da bu iyileşme süresini etkileyecektir. Bu aşamada fissür hastalığı olan kişilerin dengeli bir diyet ve sağlıklı beslenme alışkanlıklarını sürdürmeleri çok önemlidir.

Kronik anal fissür, makat bölgesindeki cilt veya mukoza üzerinde uzun süreli çatlak veya yırtığın iyleşememesi durumudur. Anal fissürün kronik hale gelmesi, çatlakların iyileşemediği veya sürekli tekrarladığı bir aşamayı ifade eder.Kronik fissürler genellikle ağrılı ve rahatsız edicidir.Tuvalet sırasında ve sonrasında yoğun ağrı hissi görülür.Makatta parlak kırmızı kanama gelmesi veya  peçetede kan izleri görülür

Akut anal Fissürlerin en az 4- 8 hafta boyunca iyileşmemesi durumunda  kronik hale döner.

Kronik anal  fissürler, genellikle akut fissürlerin tedavi edilmediği veya tedaviye yanıt vermediği durumlarda ortaya çıkar.

Anal fissür (makat çatlağı) nedenleri şunlardır:

Aşırı  ıkınma: Tuvalet sırasında aşırı ıkınma veya basınç , anüs çevresindeki deri ve mukozanın  yırtılmasına neden olur. Bu durum çoğunlukla ishal, kabızlık veya sert dışkı ile ilişkilidir.

Kabızlık: Sık ve şiddetli kabızlık sert ve kaba dışkıya neden olur. Bu da anüs çevresindeki dokulara zarar verir.

İshal: Kronik ishal veya sık sık sulu dışkılama anüsün tahriş olmasına neden olabilir.

Doğum: Doğum sırasında anal bölgeye aşırı basınç uygulanması anal fissür riskini artırır.

Aşırı temizlik: Anüsün çok sık veya çok sert temizlenmesi tahrişe ve fissürlere neden olabilir.

Diyet: Yeterince lifli beslenmemek ve yeterince su içmemek sert dışkıya ve dışkı geçişinde zorluğa yol açar.

 Bağırsak sorunları: Bağırsak rahatsızlıkları (kolit,irritabl barsak rahatsızlıkları,inflamatuar barsak hastalıkları) anal fissür,makat çatlağı  riskini artırır.

Dışkılama sırasında basınç, zorlanma ve tahriş makat çatlağının en yaygın nedenleridir.

Makat çatlağı yani anal fissür rahatsızlığının kansere dönüşmez. Fakat anal fissür nedeniyle ortaya çıkan bulgular, kanser hastalıklarında da belirti olarak görülür. Bu nedenle kanser ile karışır.

Bu belirtiler arasında makattan kan gelmesi ,  makat bölgesi kanserlerinde de ortaya çıkar. Bu nedenle ayırıcı tanının yapılabilmesi için mutlaka Proktoloji  uzmanı bir hekime muayene olunmalı ve kesin tanı konulmalıdır.

Anal fissür, doktorunuzun basit bir fiziki muayene sırasında fark edebileceği   bir hastalıktır. Muayene sırasında doktor makat çevresinde belirgin bir çatlak ve kanama fark edebilir. Bu belirtiler anal fissürün tipik belirtileridir ve fizik muayene ile kolayca teşhis edilebilir.

Bazı durumlarda makatta  yırtık  veya kanama belirtileri tespit edilmeyebilir. Bu durumda daha ileri testler yapılabilir. Bu testler şunlardır.

Anoskopi: Doktorun rektum ve anüs bölgesini incelemeye yardımcı olmak için anüse yerleştirdiği bir cihaz kullanır.Bu cihazla doktorunuz  makat bölgesini ve 10 cm lik bağırsak bölgesini inceler.

Kolonoskopi: Bu, muayenede makata yerleştirilen esnek bir tüp kullanılarak tüm bağırsak ve makat bölğesi incelenmektedir.Tüm kalın bağırsak incelenir.

Rekto-sigmoidoskopi: Doktorunuz makat ile kalın bağırsağın 30-40 cm lik bölümünü inceler. Bu kamera yardımı ile 360 derece makat muayenesi yapılabilmektedir.

Bu testler ciddi sorunları tespit etmek ve tedaviye başlamak için kullanılır. Bu incelemelerin  sizin için hangisinin  doğru olduğuna doktorunuz karar verecektir.

Fissür (makat çatlağı ) tedavisinde hastanın durumuna ve semptomlarının ciddiyetine bağlı olarak çeşitli yöntemleri içerir. Tedavi, genellikle ameliyatlı  veya ameliyatsız  yöntemlerdir.

Lateral internal sfinkterotomi (LIS): Geleneksel ameliyat yöntemi olan bu yöntemde makatın etrafındaki sfinkter adı verilen kaslar ameliyat sırasında kesilmektedir. Amaç, anal kanalı gevşetmektir. makat çevresi anal sfinkterin kasının kesilmesi, saglıklı dokuya zarar vereceginden gaz ve dışkı kontrolünün kaybedilmesine yol açabilir. Bu prosedür genellikle genel anestezi altında yapılır ve yaklaşık %80 başarı oranına sahiptir. Bununla birlikte, potansiyel komplikasyonlar ve riskler dikkatle değerlendirilmelidir.

Fissürektomi: Bu ameliyat anal fissür çevresinin kesilip çıkarılmasını içerir. Ameliyat genellikle genel anestezi altında yapılır ve başarı oranı %70-80 civarındadır.

Anal dilatasyonu: Bu yöntem eskiden kullanılan ancak artık tercih edilmeyen bir yöntemdir. Fissür dilatasyonu sırasında doktor, anüs kaslarının kontrolsüz bir şekilde genişlemesini sağlamak için bir dilatör kullanır. ancak anal kaslara ciddi şekilde zarar verebilir ve günümüzde nadiren kullanılmaktadır.

Kas gevşetici enjeksiyon tedavisi: Bu yöntemde (Botulinium Toksini) anal bölgeye sfinkter kaslarına  enjekte edilir. Bu ilaç anal kasları gevşeterek makatın daha kolay açılmasını ve makattaki çatlağın daha iyi iyleşmesini sağlar.
lokal anestezi altında yapılır agrısız ve acısız bir tedavi yöntemidir başarı oranı %60’tır:

Elektro-cerrahi yöntemi:bu tedavi yönteminde elektrik akımı ile özel bir cihaz kullanarak anal fissürün çatlağın  çevresi temizlenir. Lokal anestezi altında gerçekleştirilir.Hastanede yatış gerektirmez.

Radyofrekans tedavisi: Bu tedavide yüksek frekanslı radyo dalgaları kullanılır. Anal fissür bölgesine  yerleştirilir ve bu dalgalar yırtık dokuyu ısıtır ve iyileşmesini  destekler. Tedavi genellikle lokal anestezi altında yapılır.

Lazer tedavisi: bu yöntemde Anal fissür bölgesini temizlemek için  lazer cihazı kullanılır. Lazer fissür dokusuna odaklanarak çevresini temizler . Temizlenen dokular daha düzgün bir şekilde iyleşir. Bu tedavi için genellikle lokal anestezi kullanılır. başarı oranı %80-90′ dır.

Anal Fissür Tedavisinde tedavinin etkili olması için yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıklarının değiştirilmesi önemlidir.Tedavi seçimi, hastanın durumuna ve bulguların  ciddiyetine bağlı olarak değişir. Doktorunuz, sizin için en uygun tedavi planını belirlemenize yardımcı olacaktır. Bu tedaviler, anal fissürün durumuna ve proktoloji hekiminin deneyimine göre kombinasyon halinde de  uygulanabilir.

Anal fissür (makat çatlağı) ameliyatında cerrahi müdahaleye bağlı komplikasyonlar gelişebilir. Ameliyata bağlı oluşan komplikasyonlar şöyledir;

Ameliyat sonrasında makatta enfeksiyon ,iltihap görülebilir. Enfeksiyon iyileşmez ise bölgede perianal apse (makat apsesi) gelişebilir.

Cerrahi müdahale sonrasında hastalar anal fissür oluşumuna dikkat etmezlerse fissür tekrarlayabilir.

Ameliyat sırasında bağırsak yüzeyinin (mukoza) açılması sonrasında makat fistülü (perianal fistül) gelişebilir.

Cerrahi müdahalelerde anal kanalı kontrol eden iç sfinkter kasının kesilmesi ile dışkı veya gaz kaçırma durumlarıyla karşılaşılabilir.

Ameliyat sonrasında anal bölgede morarma ya da kanama olabilir.