Kıl Kökü İltihabı Nedir?

Kılın dermis tabakasında oluştuğu yatağa follikül ya da kıl yatağı denir. İnsan vücudunda ortalama 2-5 milyon arası kıl follikülü vardır. Bu kıl folliküllerinin yaklaşık bir milyonu baş bölgesinde geri kalanı ise vücudun çeşitli yerlerinde bulunmaktadır. Her yaşta görülen follikülit rahatsızlığı, kılın deri içerisindeki pilosebase ünitelerinin (yağ bezleri) iltihaplanması sonucunda oluşur.

Bu kıl kökü deri yüzeyine yakın ise buna yüzeysel follikülitis denilmektedir. İltihaplanma derinde oluşursa derin follikülitis denilmektedir. Tek kıl kökünden derine ilerleyen iltihaplar, fronkül diğer adı ile çıban olarak adlandırılır. Fronkül iltihap derinleştikçe şişlik ve ağrı artar.

Derin follikülit de inflamasyon, follikül sınırını aşarak çevre kıl köküne dağılır(perifolikülitis). Birkaç kılın birlikte iltihaplanması ile oluşan kıl kökü iltihabı ise karbonkül olarak adlandırılır.

Follikülit (Kıl Kökü İltihabı) Belirtileri Nelerdir?

Vücudun kıl barındıran her yerlerinde kıl kökü iltihabı görülebilir. Follikülitler kılı çevreleyen ağrılı şişlik ve kızarıklık şeklinde belirti gösterirler. Bazense orta kısmı beyaz renkli irinli bir kesecik halinde oluşurlar. Bu keseciklerin beraberinde kaşıntı ve hassasiyet şikayetleri de olabilir. Follikülitler ilerlediğinde irinli şişlik açılabilir ve kabuklanabilir.

Başlıca follikülit (kıl kökü iltihabı) belirtileri:

  •  En sık saç köklerinin etrafında gelişen, küçük kırmızı yumrular veya beyaz irinli sivilceler
  • Kasık, kalça bölgelerinde genellikle mor renkli şişlikler
  • Açık ve kabuklu kabarcıklar
  • Kaşıntılı beyaz kabuklu deri
  • Ağrılı ve şişmiş, hassas cilt
  • Büyük şişmiş yumru veya kitle şeklinde birçok farklı semptomlar ile kendisini göstermektedir.

Follikülit (Kıl Kökü İltihabı) Nasıl Olur?

Sıklıkla kendiliğinden ya da basit bir operasyon ile iyileşme göstermeyen follikülit rahatsızlığı en sık görülen deri hastalığıdır. Follikülit oluşumuna mikroorganizmalar neden olmaktadır. En sık neden olan mikroorganizmalar; bulaşıcı hastalık yapabilen ancak gözle görülemeyecek kadar küçük olan canlılar yani mikroplardır.

Bu mikroplar stafilokok isimli bakterilerdir. Uçuk etkeni olan bu bakteriler, pseudomonas bakterisi ya da gram negatif bakteri olarak adlandırılan bakterilerdir. Bazı mikroorganizmalar ve mantarlarda kıl kökü iltihabına yol açmaktadır.

Mikroorganizma olmadan da birtakım nedenlerden dolayı kılın deri yüzeyine çıkamadan içeride gelişmesiyle kıl kökü iltihapları oluşabilir. Bazı durumlarda ise kıl kökünün sürtünme ya da baskıya bağlı hasarlanmaların iltihaplanması sonucunda follikülit gelişebilir.

Follikülit (Kıl Kökü İltihabı) Oluşumunu Tetikleyen Faktörler?

Kıl kökü iltihabı genellikle kıl köklerindeki kılın ters büyümesiyle ya da yabancı materyallerin birikmesi ile oluşur. Kıl kökünde iltihapların gelişmesini kolaylaştıran ortak tetikleyici faktörler şöyledir;

  • Belirli bir kıl follikülü içinde normal kıl büyüme yönüne göre zıt yönde büyüyerek kıvrılmış veya kavisli kıllar.
  • Düzenli tıraş, ağda ve epilasyon nedeniyle kıl kökünde tekrarlanan sürtünme ile kılların doku altında kıvrılması.
  • Lazer epilasyonundan sonra ölü cilt hücrelerinin birikmesi.
  • Tıraş ve ağda sonrası kılların deri altında sıkışması
  • Çok dar kıyafetler giymek (kıl dışa doğru büyümesini engeller, ter birikmesine neden olur).
  • Kıl köklerinin aşırı terleme veya kir birikmesi nedeniyle kıl köklerinin tıkanması
  • Normal kılın büyümesini engelleyen ciltte sivilce oluşumuna neden olan mevcut cilt enfeksiyonu
  • Epilasyon için kullanılan jilet, cımbız vb. ekipmanların devamlı kullanılması nedeniyle kılın kırılması
  • Yanlış tıraş veya epilasyon teknikleri (tüyleri ters yöne alma gibi).
  • Deri bütünlüğünü bozan travmalar (sıyrıklar, düşme, ameliyat yeri kesisi, diğer kesiler)
  • Kıvırcık, sarmal ve kalın kıllara sahip olmak.
  • Bakteriyel enfeksiyon
  • Kıl folliküllerinin anormal eğriliği
  • Bulaşıcı olan ve vücut direncini azaltan bazı hastalıklar (şeker hastalığı, lösemi, AIDS, HPV gibi)

Follikülit Nasıl Tedavi Edilir?

Follikülit tedavisi için öncellikle hastaların follikülit oluşmasına neden olan durumları ortadan kaldırması gerekir. Aşırı kilolu olmaktan, terlemeye neden olan kıyafetler seçmekten, jilet ile sık tıraş olmaktan kaçınmalıdır. Daha havadar kıyafetler ve elektrikli tıraş makineleri tercih edilmelidir.

Follikülit lezyonlarının iltihabını kendi imkanlarınız ile boşaltılmaya çalışılmamalıdır. Bu durum çok riskli olup mikrobun çevre dokuya yayılmasına yol açabilir. Follikülitli olan deri bölgesini tahriş edecek temizleyiciler ile temizlenmemelidir. Doktor tavsiyesi olmayan kremler sürülmemelidir.

Yeni oluşmuş lezyonlara sıcak kompresler uygulandığında birkaç gün içinde iyileşme gösterebilir. Ancak sayıca artmış ve ilerlemiş lezyonların tedavisinde uzman doktorun muayenesi gereklidir. Doktorun önereceği antibiyotik ya da kremler ile follikülit iyileşme gösterebilir.

Follikülitler de fronkül ve karbonkül gibi ilerlemiş lezyonlarda biriken iltihabın tedavisi için lezyon üzerinde operasyon gerekmektedir. Cerrahi yöntemlerle bölgeye kesi yardımı uygulanarak küçük işlemler ile tedavi sağlanabilir.

Leave a reply