Anal fissür, anüsün yakınında veya iç kısmında oluşan küçük bir yırtık veya çatlaktır. Genellikle dışkılama sırasında aşırı zorlanma ve geçirilen sert dışkılar nedeniyle meydana gelir ve ağrı, kanama ve rahatsızlık gibi belirtilere yol açabilir. Makat çatlağı, tedavi edilmediği takdirde kronik hale gelebilir, bu nedenle erken teşhis ve uygun tedavi önemlidir.

Anal fissürler genellikle iki tipe ayrılır.

Akut anal fissür nedir?

Mukozada bir çizik gibi gözlenir. Anüste şiddetli bir ağrı ve sızıntı şeklinde kanama şikayetlerine sebep olur. Derin değildir ve çizik çevresinde kabarıklık yoktur. Fissürün sürekli oluşması ve iyileşmesi sonucunda, cildi ve iç mukozayı iterek meme oluşturması ile oluşan katlantı yoktur. İshal ve kabızlık sebebi ile oluştuğu için bebeklikten itibaren her yaş grubunda gözlenebilir. Kabızlıkta dışkının sürtünmeye bağlı yırtılması varken ishalde patlayıcı tarzda yapılan dışkılama sonucu basıncın ani artışı ile yırtık oluşmaktadır.

Barsak alışkanlığının değiştirilmesi, oturma banyosu makat kaslarının gevşetilmesi ve lokal ilaçlarla 4-6 haftada tedavi edilebilir. Burada ki öncelik barsak alışkanlığının düzeltilmesidir. Öğünler düzenli olarak yenmeli, her öğünde mutlaka posalı gıdalar tüketilmelidir. Dışkılama esnasında ıkınılmamalıdır. Sabahları aç karna bir bardak ılık su barsakları çalıştırmak açısından çok yararlıdır.

Kronik anal fissür nedir?

Akut anal fissürün tam olarak tedavi edilmemesi sonucu ya da sık tekrarlaması sonucu gelişir. Derin ve kenarları kabarıktır. Tabanında sfinkter dediğimiz makat kası gözlenir. Makat çok sıkı ve dardır, uzun süreli ağrılardır. Hastalar her dışkılamada makatın yırtıldığını ifade ederler. Dışkılama işleminden 15-20 dakika sonra oluşan şiddetli ağrılar  ve dışkılama sonrası kanama olabilir.

Fissür rahatsızlığının kronikleşmesinde makat kaslarının dışkı ile tahriş olup kasılması sonucu makat basıncının artması rol oynar. Bu spazm da fissürü oluşturur. Aslında kronik anal fissür, sürekli sürdürülen döngü nedeni ile oluşur. Bu kısır döngü kesilmedikçe de tedavisi mümkün değildir.

Fissürün kronikleşmenin en önemli sebebi deri katlantısının oluşmasıdır. Deri katlantısının oluşmadığı fissürler ilaçlı tedavi ile tedavi edilebilirken deri katlantısının oluştuğu fissürler ise ancak cerrahi tedavi ile tedavi edilebilmektedir.

Anal fissürün belirtileri nelerdir?

Hastaların birçoğunda makatta ağrı ve ağrılı dışkılama görülür. Ağrı, dışkının çıkışı sırasında oluşur, yırtılır, kesilir gibi veya yanma şeklinde hissedilir. Ağrı, anal kanaldaki lezyonun büyüklüğü ile orantılı değildir. Çatlak küçük olabilir ama ağrısı şiddetlidir. Ağrı dışkılamadan hemen sonra kısa sürebilir ya da devamlı olabilir. Büyük, sert dışkının geçişi çatlağın daha da ilerlemesine ya da devam etmesine neden olabilir. Bu şikayetlere ek olarak kanama, kaşıntı ve üriner şikayetlerde görülebilir.

Anal fissür, anüste olan ağrılı kanamaların en sık görülen sebebidir. Genellikle minik miktarlarda, parlak kırmızı, sızıntı halinde ya da tuvalet kağıdına bulaşma şeklinde kanama görülür. Kanama ara sırada, damlama şeklinde tuvalete boşalabilir. Kansızlığa sebep olmaz. Kaşıntı ise anal yaradan kaynaklanan akıntı nedeniyle oluşur ve hastaların birçoğunda görülür.

Anal fissür nasıl tedavi edilir?

Anal fissür tedavisinde bireyin kendisini kabızlıktan koruması çok önemlidir. Bunun için bol meyve, sebze tüketilmelidir. Kadınlardaki anal fissür, çoğunlukla doğum travması veya doğumdan sonraki ilk günlerde oluşan kabızlıkla ilgilidir. Anal fissür bir şekilde oluşmuşsa diyet, dışkı yumuşatıcı ilaçlar, kısa süreli topikal kremler, ılık su oturma banyolarına 3 hafta kadar devam edilmeli, ağrı varsa ağrı kesiciler verilmelidir.

Erken evre fissürlerde ilaç tedavisinin başarı şansı, dikkatli bir uygulama ile % 80’dir. Ancak fissürlerde kronikleşmiş, çatlak derin ve zemini çok sert, meme gelişmiş ise bu tür tıbbi tedaviler başarısız kalır. Kronikleşmiş anal fissürde. Tıbbi tedavi ile geçici rahatlama sağlansa da esas tedavi geliştirilmiş cerrahi müdahale ile sağlanır.

Avrupa Cerrahi Tıp Merkezi’nde Tedavi Süreci  Tıklayınız

Ameliyatsız Anal Füssür Tedavisi        

• Lazer tedavisi
• Elektro cerrahi tedavisi
• Kas gevşetici-enjeksiyon tedavisi
• Radyofrekans tedavisi

Bu tedavi yöntemleri hastalığın evresine göre tek başına ya da çoklu şekilde uygulanabilir.

Ameliyatsız Tedavinin Avantajları Nelerdir?

• Fissür hastaları aynı gün içerisinde hem muayene hem tedavi olabilir. Sosyal hayatlarına çok kısa sürede dönebilirler.
• Anal fissür (makat çatlağı) tedavisi 5-8 dakika sürer.
• Fissür tedavisinde lokal anestezi ile bölgesel uyuşturma yapılır.
• Kesi ya da dikiş ameliyatlı işlemlere yer verilmediği için anal bölgede doku kaybı yaşanmaz.
• Diş dolgusu yaptırmak kadar hızlı ve kolay bir işlemdir
• Klasik cerrahi ameliyatlarda makat içerisine tampon yerleştirilirken ameliyatsız tedavilerde bu uygulamaz
• Cerrahi işlem sonrasında görülen gaz kaçırma, dışkı tutamama gibi komplikasyonlar uyguladığımız ameliyatsız tedavi yöntemlerinde yaşanmamaktadır.

Anal Fissür Ameliyatı

Anal Fissürlerin Tedavisinde Ameliyatlı Yöntemler

• Lateral internal sfinkterotomi (LIS).
• Fissürektomi
• Anal dilatasyonu

Anal Fissür Ameliyatının Dezavantajları Nelerdir?

Makat çatlağı (Anal Füssür) ameliyatında cerrahi işlemlere bağlı komplikasyonlar gelişebilir. Ameliyata bağlı oluşan komplikasyonlar şöyledir;

• Ameliyat sonrasında makatta abse veya enfeksiyon görülebilir. Enfeksiyon iyileşmez ise bölgede perianal apse (makat apsesi) gelişebilir.
• Ameliyat sırasında bağırsak yüzeyinin (mukoza) açılması sonrasında makat fistülü (perianal fistül) gelişebilir.
• Estetik açıdan rahatsız edici olabilir
• Ameliyat sırasında bağırsak yüzeyinin (mukoza) açılması sonrasında makat fistülü (perianal fistül) gelişebilir.
• Cerrahi işlemlerde anüs kanalını kontrol eden iç sfinkter kasının kesilmesi ile dışkı veya gaz kaçırma durumlarıyla karşılaşılabilir.
• Ameliyat sonrasında anüs bölgesinde morarma ya da kanama olabilir.

Cerrahi işlemler sonrasında hastalar anal fissür oluşumuna dikkat etmezlerse fissür tekrarlayabilir.

Ameliyatsız Ayaktan Tedavi İçin Tıklayınız

Anal fissür, anüs çevresindeki deri ve mukozanın çatlamasıyla ortaya çıkan ağrılı bir durumdur. Bu rahatsızlık, özellikle dışkılama sırasında şiddetli acı ve yanma hissi ile kendini belli eder.

Kronik Fissür ve Akut Fissür Farkları Nelerdir?

Kronik ve akut anal fissürler, süreleri ve belirtilerinin şiddeti ile birbirinden ayrılır. Akut anal fissür, genellikle birkaç hafta içinde kendiliğinden iyileşebilen yeni oluşmuş bir yaradır. Bu tür fissürler, genellikle kabızlık veya ishal gibi ani dışkılama değişikliklerine bağlı olarak gelişir. Belirtileri arasında dışkılama sırasında şiddetli ağrı, yanma hissi ve dışkıda kanama bulunur. Kronik anal fissür ise, altı haftadan uzun süredir devam eden ve kendiliğinden iyileşmeyen yaralardır. Kronik fissürler, sıklıkla tekrarlayan kabızlık, uzun süreli ishal veya doğum gibi travmatik olaylardan sonra ortaya çıkar.

Hangi Anal Fissür Çeşidi için Cerrahi Tedavi Gerekir?

Anal fissür tedavisinde, cerrahi müdahale genellikle kronik anal fissürler için gereklidir. Akut fissürler, genellikle diyet değişiklikleri, topikal kremler ve sıcak su oturma banyoları gibi konservatif tedavilerle iyileşir. Ancak kronik fissürler, bu tedavilere yanıt vermediğinde cerrahi seçenekler gündeme gelir. Cerrahi tedavi, anal bölgedeki kasların gevşetilmesi amacıyla yapılan lateral internal sfinkterotomi gibi prosedürleri içerir. Bu yöntem, anal kasların bir kısmının kesilmesiyle fissürün iyileşmesini sağlar ve ağrıyı azaltır. Cerrahi müdahale, hastanın yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyen sürekli ağrı, kanama ve enfeksiyon gibi komplikasyonları önlemek için gerekli olabilir.

Akut Fissür Kendiliğinden Geçer mi?

Akut anal fissürler, genellikle birkaç hafta içinde kendiliğinden iyileşme potansiyeline sahiptir. Bu tür fissürler, dışkılama sırasında anüs çevresindeki deri ve mukozanın ani bir şekilde yırtılması sonucu oluşur. İyileşme sürecini hızlandırmak için diyet değişiklikleri, bol su tüketimi ve lifli gıdaların tüketimi önerilir. Ayrıca, sıcak su oturma banyoları ve topikal anestezik kremler de ağrıyı hafifletir ve iyileşme sürecine katkıda bulunur. Akut fissürlerin kendiliğinden geçme olasılığı yüksektir, ancak bu süreçte kabızlıktan kaçınmak ve anüs bölgesine ekstra baskı uygulamamak önemlidir. Eğer belirtiler birkaç hafta içinde düzelmezse veya ağrı ve kanama devam ederse, bir uzman hekime başvurmak gereklidir.

Akut Fissür Kroniğe Dönüşür mü?

Evet, tedavi edilmediğinde akut anal fissürler kronik hale gelebilir. Akut fissürlerin çoğu, uygun bakım ve tedavi ile birkaç hafta içinde iyileşir. Ancak, sürekli kabızlık, ishal veya anal bölgeye uygulanan travmalar, fissürün iyileşmesini engelleyebilir. Bu durumda, fissür kronikleşir ve tedavisi daha zor hale gelir. Kronik fissürler, genellikle altı haftadan uzun süredir devam eden ve sürekli ağrıya neden olan yaralardır. Tedavi edilmezse, kronik fissürler anal bölgede skar dokusu oluşumuna ve anal kasların spazmına yol açar. Bu durum, ağrıyı artırır ve iyileşme sürecini daha da zorlaştırır. Akut fissürlerin kronikleşmesini önlemek için, erken dönemde doğru tedavi ve bakım önemlidir.